کـومـه

<وب نویسه هایی از فرهنگ, سیاست و اجتماع>

خانه | پست خونه | | XML |

حلقه ي مفقود

شال و کلاه می کنم . از خانه می زنم بیرون.سوز سرما تا استخوان می رسد .دست ها در جیب، در خیابان قدم می زنم.جلوی دکه روزنامه فروشی سرعت کم می شود.نیم نگاهی به تیتر ها و بعد هم با دادن پول همان رویی را برمی دارم.تا به خانه برسم دزدکی چند تایی از نوشته ها را سرسری می خوانم.
همه ما شاید با آنچه در بالا نوشتم آشنا باشیم.خریدن روزنامه یا مجله و هر نشریه ای تجربه ایست که حداقل یک بار آن را داشته ایم.اما چرا پول می دهیم ،هزینه می کنیم تا نشریه بخریم.حتما می گویید که از آخرین اخبار و وقایع مطلع بشویم ویا عامیانه تر اینکه بفهمیم در مملکت چه خبر است.اما آنچه روزنامه ها می نویسند چه قدر صحت دارد.به زبان ساده تر نشریات چه مقدار از وقایع و اتفاقات رخ داده در کشور و جهان را منتشر می کنند و از چه چیز هایی چشم می پوشانند و بی اعتنا از کنارشان رد می شوند؟ با این سوال دم دست ترین چیزی که به ذهن می رسد سانسور در رسانه های مکتوب است مخصوصا اگر رسانه ای منتقد باشند.مار گزیده هم از ریسمان سیاه سفید می ترسد و همین می شود آغاز خود سانسوری.
در این چند سال که با اینترنت مانوس بوده و با روزنامه و نشریات محشور بوده ام تفاوت زیادی در این دو حس کردم که فکر می کنم کسان دیگری هم این تمایز را درک کرده اند.فضای اینترنت فضایی جدا با دغدغه های متفاوت از فضای رسانه های مکتوب و یا هر رسانه دیگری است که رسالت اطلاع رسانی دارد.البته این منکر مشترکات بین این ها و تاثیرات متقابلی که این دو بر هم می گذارند نیست.اما اگر نیک بنگریم خواهیم دید کم هم نیستد جنجال هایی در فضای سایبر که تاثیری در فضای واقع ندارند.طوفان در دنیای مجازی گاهی اوقات حتی موجی ضعیف هم نمی تواند در دنیای واقعی ایجاد کند.این مسئله شاید از تعداد کاربران اینترنت در ایران سرچشمه بگیرد .اما نکته این است که مگر از این چند میلیون کاربر اینترنت چند در صد آن را جدی می گیرند و جز قرار و مدار های مجازی از آن استفاده می کنند.در مقابل کاربران جدی اینترنت ،روزنامه خوانان جدی هم داریم که با توجه به تیراژ مطبوعات ایران مشابه کاربران اینترنت می توان آنان را دسته بندی نمود.حال کدام یک از این دو در عرصه عمومی ایران قوی ترند.در وبلاگستان فارسی بارها تاکنون اعتراض شده ،تجمع مجازی صورت گرفته است شاهد این مدعا هم پتیشن های رنگارنگ با لیست های پر از امضا.و یا حرکت وبلاگ های فارسی با حمایت بیش از دویست وبلاگ در اعتراض به فیلتر سایت های خبری(دوشنبه، امروز می شویم)اما تاثیر کدام یک از این دو بیشتر است؟یک مثال از رسانه های مکتوب می زنم.روزنامه شرق مدتی قبل ضمیمه جمعه خود را به ماجرای واقعی فیلم ارتفاع پست و آن هواپیما ربا و خانواده اش اختصاص داد. شاید کل مطالب این روزنامه در این مورد کمتر از سه چهار صفحه باشد اما دیدیم که این حرکت شرق توانست جلوی اجرای حکم محکوم به اعدام را بگیرد.در حالت مشابه اگر این خواسته ها که صرفا مدنی و انسان دوستانه هستند و ارتباط چندانی با سیاست ندارند در فضای وبلاگستان مطرح و اجماع بین وبلاگ ها به وجود می آورد چه مقدار انتظار موفقیت از آن می رفت و آیا اصلا آیا می توانست رسانه های مکتوب را با خود همراه کند؟
مثالی دیگر می زنم.دستگیری وبلاگ نویسان(با فرض این که وبلاگ نویس بوده اند)در فضای وبلاگی سرو صدای زیادی به پا کرد.عده از آنان که تواب شدند نمایش اعترافشان از تلویزیون پخش شد و تمام ایران آن را دیدند.اما اکنون بعد از پی گیری های محمد علی ابطحی و دیگران، زوایای تاریک آن آشکار شد و بسیاری از توابین دیروز که تحت فشار بودند ،اکنون حرف خود را باز پس گرفتند،آیا مخاطبین تلویزیون از آنچه بعد از پخش آن اعتراف نامه رفته است اطلاع دارند.سهم رسانه های مکتوب که پز گردش آزاد اطلاعات در عین حفظ بقا را می دهند چیست؟شخصا وقتی از اتفاقات بعد از آن برای بعضی صحبت می کنم تنها چیزی که نصیبم می شود پند و موعظه است و این که سیاست پدر و مادر ندارد.
مورد دیگر غائله خلیج عربی بود که ابتدا از جامعه مجازی جوشید و به جامعه واقعی سرایت کرد.همبستگی و یگانگی محکمی که در دفاع از اسامی ملی به وجود آمد حکومت را هم به خود آورد و نه تنها رسانه های مکتوب، بلکه تلویزیون را هم با خود همراه و همگام کرد و نشنال جئوگرافی را از عملش منصرف کرد.
مخلص کلام این که حلقه واسط بین جامعه مجازی ایرانیان و جامعه واقعی آنان آیا وجود دارد و اگر بله این ارتباط تا چه اندازه موثر است؟و این که جامعه مجازی از همزاد واقعی اش اثر می پذیرد یا بالعکس و قدرت کدام بر دیگری می چربد؟

| هادی | 11:45 AM |